Przeziębienie najprawdopodobniej kilka razy do roku dotyka każdego z nas. Charakteryzowane jest jako zakażenie wirusowe, trwające zwykle do dziesięciu dni. Objawia się zapaleniem błony śluzowej nosa, gardła i zatok przynosowych. Aby poradzić sobie z infekcją, często sięgamy po aspirynę. Czy wiemy dlaczego? Jaki mechanizm kryje się za jej działaniem?
Aspiryna – co to takiego?
Kwas acetylosalicylowy, potocznie zwany aspiryną, to pochodna kwasu salicylowego. Jest nieodwracalnym inhibitorem COX-1. Wykazuje działanie przeciwzapalne, przeciwgorączkowe i przeciwbólowe. W dawkach 50-150 mg stosowany jest jako lek przeciwagregacyjny. Zapobiega on bowiem syntezie tromboksanu A2, który pobudza agregację płytek krwi. Badania wskazują, że przewlekłe stosowanie aspiryny może zmniejszyć ryzyko zakrzepicy tętniczej, udaru mózgu czy zgonu spowodowanego epizodem sercowym nawet o 25%.
Dlaczego ASA jest stosowany przy przeziębieniu?
Kwas acetylosalicylowy jest najczęściej stosowanym środkiem z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Dostępny jest szeroki wybór preparatów zawierających ASA jako substancję czynną.
Aspiryna tradycyjnie stosowana jest przy przeziębieniu, grypie, a także bólach głowy, mięśni i stawów. Jej działanie przeciwzapalne oraz przeciwbólowe szybko przynosi ulgę choremu. Wszystko to dzięki hamowaniu cyklooksygenaz, które biorą udział w syntezie prostaglandyn, czyli czynników prozapalnych.
Lek ten charakteryzuje się również szybkim działaniem. Zwykle już w okolicach 30 minut po podaniu uśmierza ból i gorączkę. Maksymalne stężenie osiąga po 1 do 3 godzinach, a swoje działanie wykazuje od 3 do 6 godzin.
Działania niepożądane?
Tak. Kwas acetylosalicylowy może wykazywać groźne w skutkach działania niepożądane. Są to głównie zaburzenia żołądkowo-jelitowe tj. nudności, wymioty, bóle żołądka. Prawdopodobne są jednak także: krew utajona w kale, zaostrzenie choroby wrzodowej, nadżerki błony śluzowej, bóle, zawroty głowy czy szczególnie niebezpieczny zespół Reye’a.
Przeciwwskazaniami do stosowania aspiryny jest wiek poniżej 12. roku życia, choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy, uczulenie na salicylany, uszkodzenia wątroby, nerek, choroba alkoholowa, ciąża, laktacja, miesiączka oraz jednoczesne stosowanie metotreksatu.
Chorzy na astmę i alergicy powinni zachować szczególną ostrożność, ze względu na możliwość wystąpienia napadu astmy czy też skurczu oskrzeli po zastosowaniu ASA.
Mimo że aspiryna jest bezpiecznym lekiem, jej nadużywanie prowadzi do ryzyka przedawkowania, co za tym idzie, wystąpienia skutków ubocznych. Są to najczęściej wysoka temperatura, omamy, halucynacje. Skutkiem przedawkowania może być także zatrzymanie krążenia i obrzęk płuc.
Źródła:
[1] https://www.mp.pl/pacjent/grypa/przeziebienie/61668,przeziebienie
[2] Janiec W., Kompendium Farmakologii, 2021, Wydawnictwo Lekarskie PZWL
[3] https://www.aspirin.pl/przeziebienie
[4] PubMed, Efficacy and gastrointestinal risk of aspirin used for the treatment of pain and cold, Denis M. McCarthy
[5] https://www.mp.pl/pacjent/leki/lek/27508,Aspirin-tabletki#effect
[6] CHPL Aspirin C Frote, https://rejestrymedyczne.ezdrowie.gov.pl
