Pacjentka w ciąży w aptece to dla wielu farmaceutów wyzwanie. Wypracowany przez lata doświadczenia schemat rekomendacji preparatów na różne dolegliwości w tym wypadku może okazać się niewystarczający ze względu na fakt, że duża grupa leków w okresie ciąży jest przeciwwskazana. W artykule przypominamy jakie substancje są bezpieczne i co warto polecić ciężarnej pacjentce na przeziębienie.
Kaszel w ciąży
Kaszel jest jednym z najczęstszych objawów wskazujących na wirusową infekcję dróg oddechowych. Podstawą w doradzeniu odpowiedniego preparatu jest przeprowadzenie dokładnego wywiadu, który pozwoli określić rodzaj kaszlu.
Zwykle stosowane w przypadku kaszlu suchego leki przeciwkaszlowe działające ośrodkowo tj. kodeina i dekstrometorfan są zaliczane do kategorii C wg FDA, co oznacza, że są przeciwwskazane w ciąży. W przypadku kodeiny badania wykazały związek między przyjmowaniem leku a powstawaniem wad u płodu, zaś bezpieczeństwo stosowania dekstrometorfanu w okresie ciąży nie jest do końca znane. Działający ośrodkowo cytrynian butamiratu należy do kategorii B wg FDA. Dostępne na rynku syropy z cytrynianem butamiratu mogą być stosowane w przypadku bezwzględnej konieczności w II i III trymestrze ciąży, nie są jednak zalecane w I trymestrze.
Kaszel nieproduktywny może być skutecznie złagodzony przez zastosowanie preparatów powlekających błonę śluzową jamy ustnej i gardła. W tym celu można zastosować syropy na bazie porostu islandzkiego lub prawoślazu, ważne aby nie zawierały w swoim składzie alkoholu.
Najbezpieczniejszym sposobem leczenia kaszlu produktywnego w ciąży są inhalacje wykonane z soli hipertonicznej, które ułatwiają usunięcie zalegającej wydzieliny. W razie konieczności można zastosować syrop na bazie chlorowodorku ambroksolu (duże badanie kliniczne potwierdziło bezpieczeństwo stosowania ambroksolu u kobiet po 28. tygodniu ciąży), a także syrop na bazie wyciągu z liści bluszczu, syrop z sulfogwajakolem, syrop prawoślazowy, czy z wyciągiem z babki lancetowatej.
Katar w ciąży
Stosowane miejscowo leki obkurczające naczynia błony śluzowej nosa (ksylometazolina, oksymetazolina) należą do kategorii C wg FDA, a ich przedawkowanie może zaburzać zaopatrzenie płodu w krew. W przypadku nieżytu nosa u kobiet w ciąży rekomenduje się stosowanie środków oczyszczających błonę śluzową jam nosa, co wpływa na znaczną poprawę jej funkcjonowania. Środki takie jak woda morska lub dostępne na rynku preparaty zawierające kompleks roślinny tanin, żywic, polisacharydów i flawonoidów ułatwiający upłynnianie śluzu i jego usuwanie są bezpieczne przez cały okres ciąży. Pomocniczo w leczeniu kataru sprawdza się także maść majerankowa, która nawilża podrażnioną skórę wokół nosa, a delikatny zapach udrażnia nos.
Ból gardła w ciąży
Łagodne zapalenie jamy ustnej i gardła można leczyć, stosując płukanki z naparu koszyczka rumianku. Surowiec ten jest bezpieczny na każdym etapie ciąży, a dzięki właściwościom przeciwzapalnym, przeciwbakteryjnym i przeciwwirusowym skutecznie łagodzi ból gardła. Pacjentkom w ciąży warto polecić również pastylki do ssania z propolisem określanym jako naturalny antybiotyk.
Przy dużym nasileniu bólu można stosować preparaty z benzydaminą. Na rynku znajdziemy pastylki do ssania, aerozole oraz płyny do płukania gardła. Leki te stosowane miejscowo wchłaniają się w niewielkim stopniu do krążenia, nie wywołując istotnego działania ogólnego.
Gorączka w ciąży
Lekiem pierwszego wyboru stosowanym przeciwbólowo i przeciwgorączkowo u kobiet w każdym etapie ciąży jest paracetamol. Stosowany krótkotrwale w standardowych dawkach jest środkiem bezpiecznym (kategoria B wg FDA) niemniej jednak powinien być stosowany w najmniejszej skutecznej dawce i jedynie doraźnie.
Piśmiennictwo:
- Grzechowiak I., Wybrane aspekty farmakoterapii w okresie ciąży – bezpieczeństwo stosowania leków OTC i Rx. Praca specjalizacyjna, Poznań 2015
- Łuczak A., Nowak M., Szałek E., Bezpieczeństwo leków roślinnych w ciąży. Farmacja Współczesna 2017; 10:140-146
- https://mamaginekolog.pl/ciaza-i-porod/choroby-w-ciazy/przeziebienie-w-ciazy/
