Czy toksyna botulinowa to odpowiedź na wyzwania leczenia przepuklin?

Przepukliny pooperacyjne to częsty problem, który dotyka nawet 30% osób po operacjach brzusznych. Niestety, wskaźniki nawrotów są wysokie – sięgają nawet 43% przy użyciu siatki i 60% bez jej zastosowania. Głównym wyzwaniem jest zmniejszenie napięcia podczas ponownego łączenia powięzi brzusznej. Przepukliny, które są duże lub długo istniejące, mogą prowadzić do znacznych ubytków w ścianie brzucha lub trwałego skurczenia mięśni brzucha. Dodatkowo czynniki takie jak otyłość, cukrzyca, palenie tytoniu czy zły stan odżywienia również negatywnie wpływają na wyniki leczenia. Najtrudniejsze przypadki lekarze klasyfikują jako przepukliny złożone.

W ostatnich latach odkryto nową, obiecującą metodę leczenia – zastosowanie toksyny botulinowej A (BTA) przed operacją przepukliny. To ta sama substancja, która jest używana w zabiegach kosmetycznych, ale tutaj spełnia zupełnie inną funkcję. Toksyna botulinowa blokuje przekazywanie sygnałów z nerwów do mięśni, powodując ich tymczasowe rozluźnienie. Efekt pojawia się po 2-3 dniach, jest najsilniejszy po około 4 tygodniach i może utrzymywać się nawet do 6 miesięcy. To wystarczająco długo, aby przeprowadzić operację i pozwolić tkance na prawidłowe gojenie bez nadmiernego napięcia. „Zastosowanie toksyny botulinowej przed operacją przepukliny pozwala na znaczne zmniejszenie napięcia mięśni brzucha, co ułatwia chirurgowi pracę i poprawia wyniki leczenia” – wyjaśniają autorzy badania.

Czy przedoperacyjne podanie toksyny botulinowej poprawia wyniki operacji?

Niedawne badanie przeprowadzone na 33 osobach w wieku 18-75 lat przyniosło bardzo obiecujące wyniki. Pacjenci otrzymali zastrzyk toksyny botulinowej około miesiąc przed planowaną operacją. Zabieg wykonywano pod kontrolą ultrasonografii, co pozwalało precyzyjnie umieścić igłę w odpowiednich mięśniach brzucha. U ponad 90% pacjentów udało się osiągnąć zamknięcie powięzi podczas operacji, co jest świetnym wynikiem. Co jeszcze bardziej imponujące, nawrót przepukliny wystąpił tylko u dwóch pacjentów (6,3%) w okresie obserwacji wynoszącym średnio 2,5 roku. Nawet u pacjentów, którzy wcześniej przeszli nieudane naprawy przepuklin, wskaźnik sukcesu był wysoki – 85,7%, a w tej grupie nie zaobserwowano żadnych nawrotów w okresie obserwacji do 6,5 lat.

Metoda okazała się również bardzo bezpieczna. Tylko jeden pacjent (3,1%) doświadczył osłabionego kaszlu po zastrzyku toksyny botulinowej, ale ten efekt ustąpił samoistnie po 2 miesiącach. Powikłania związane z samą operacją wystąpiły u 14 pacjentów (43,8%) i były to typowe komplikacje pooperacyjne, które jednak nie były bezpośrednio związane z zastosowaniem toksyny botulinowej. Warto podkreślić, że w badaniu uczestniczyło wielu pacjentów z czynnikami ryzyka – ponad połowa miała otyłość, prawie jedna trzecia cukrzycę, a niektórzy palili papierosy. Pomimo tych wyzwań, wskaźniki powodzenia były wysokie. U niektórych pacjentów przeprowadzono także dodatkowe zabiegi podczas operacji przepukliny, co pokazuje, że metoda może być stosowana nawet w złożonych przypadkach.

Chociaż nie ma jeszcze pełnej zgody co do optymalnej dawki toksyny botulinowej przed operacją, najczęściej stosuje się 300 jednostek. Podawanie leku wymaga dużej precyzji, dlatego tak ważne jest wykonywanie zabiegu pod kontrolą ultrasonografii przez doświadczonego radiologa interwencyjnego. Badanie potwierdza, że przedoperacyjne zastosowanie toksyny botulinowej pod kontrolą obrazowania jest bezpieczne i skuteczne w poprawie wyników leczenia i zmniejszeniu liczby nawrotów u pacjentów ze złożonymi przepuklinami pooperacyjnymi. Choć obecnie zastosowanie toksyny botulinowej przed operacją przepukliny jest stosowane poza oficjalnymi wskazaniami, istnieją mocne podstawy do włączenia tej metody do standardowej opieki przy naprawie przepuklin pooperacyjnych. Ta innowacyjna technika może przynieść ulgę wielu pacjentom, którzy borykają się z problemem nawracających przepuklin.

Podsumowanie

Toksyna botulinowa typu A (BTA) okazuje się być skutecznym wsparciem w leczeniu przepuklin pooperacyjnych, które dotykają do 30% pacjentów po operacjach brzusznych. Badanie przeprowadzone na grupie 33 osób wykazało, że zastosowanie BTA około miesiąc przed operacją znacząco poprawia wyniki leczenia. U ponad 90% pacjentów osiągnięto zamknięcie powięzi, a nawroty wystąpiły jedynie u 6,3% badanych w okresie obserwacji wynoszącym 2,5 roku. Metoda okazała się bezpieczna, z minimalnym ryzykiem powikłań związanych z samym podaniem toksyny. Skuteczność terapii potwierdzono nawet u pacjentów z dodatkowymi czynnikami ryzyka, takimi jak otyłość czy cukrzyca. Standardowa dawka 300 jednostek toksyny botulinowej, podawana pod kontrolą USG, może stać się istotnym elementem standardowej opieki w leczeniu złożonych przepuklin pooperacyjnych.